María de Labayen

 María de Labayen, Lezokoa (XVI), ezagutzen den lehen emakume sagardogileetako bat da. Miguel de Arrieta kapitainaren alarguna eta bi alabaren ama, aurrera ateratzeko ekin behar izan zion.

Ahalegin eta kemen handiz lortu zuen, bai eta ezkondu zenean lortutako itsas merkataritzari eta bere jabetzaren ustiapenari buruzko ezagutzak ere: dolare-baserri bat, non sagardoa bere uztako sagarrekin egiten zuen. Sagardoa oso preziatua zen garai hartan, eta merkatuan zegoen eskari handiagatik erabiltzen zen txanpon gisa. 1947an Ternua aurkitu ondoren, balea ehizatzeko espedizioak ohikoak ziren.Maria de Labayen Juan de Ilunbe, Paulo de Iturriaga eta Martin de Acordarekin lotzen da. 1565ean, hogeita lau sagardo upel prestatu zituzten Pasaiako portutik abiatzen zen "Saint Nicolas" itsasontziaren bidaiarako. Hala ere, Gipuzkoako Foruekin auzitan zeuden Donostiako agintariek sagardoa konfiskatu zuten, beren eskumeneko sagardoa bakarrik ontziratu zezaketela argudiatuta. Ikaratu beharrean, bera da Donostiako Kontzejuari salaketa jartzen diona Gipuzkoako Korrejidorearen aurrean, hogeita lau barrikak konfiskatu dizkiolako. Gastu judizial askori aurre egin eta urtebete itxaron ondoren, epaileak arrazoia eman eta konfiskatutako barrikak itzuli zizkion. Horrek aurrekari bat ezarri zuen sagardo ekoizleen artean.

Beste ezer gutxi dakigu bere alabak aurrera ateratzeko moldatzen eta ezbeharrak gainditzen jakin zuen emakume honetaz. Ausardiaz eta adimenez oztopo gaindiezinak gainditu daitezke.